Danval , livre ebook
664
pages
Français
Ebooks
2024
Vous pourrez modifier la taille du texte de cet ouvrage
Obtenez un accès à la bibliothèque pour le consulter en ligne En savoir plus
Découvre YouScribe en t'inscrivant gratuitement
Découvre YouScribe en t'inscrivant gratuitement
664
pages
Français
Ebooks
2024
Vous pourrez modifier la taille du texte de cet ouvrage
Obtenez un accès à la bibliothèque pour le consulter en ligne En savoir plus
Publié par
Date de parution
08 mai 2024
Nombre de lectures
0
EAN13
9791021904699
Langue
Français
Poids de l'ouvrage
2 Mo
Accusé d'avoir empoisonné son épouse, le pharmacien Louis Danval est condamné en 1878 aux travaux forcés à perpétuité, puis envoyé au bagne de Nouvelle-Calédonie, alors qu'il ne cesse de clamer son innocence.
Vingt-quatre ans plus tard, avec l'appui du journaliste Jacques Dhur, il obtient une grâce présidentielle qui lui permet d'être libéré. Il se battra le reste de sa vie pour obtenir la révision de son procès.
Il lui faudra attendre vingt ans de plus pour obtenir l'annulation de sa condamnation et une réparation sous la forme du versement d'une rente, quelques mois à peine avant son décès. Son affaire s'inscrit désormais dans les annales des plus célèbres erreurs judiciaires de France.
Après ses enquêtes méticuleuses sur Pauline Aranda-Fouché, Achille Ballière, Jean-Baptiste Delfaut et Guillaume Douarre, Michel Soulard nous livre une nouvelle étude abondamment commentée et annotée, en accompagnement des mémoires de Louis Danval, initialement publiés sous la forme d'un feuilleton en 1903, dans la revue La Vie Populaire, qui forment le coeur du présent ouvrage.
Publié par
Date de parution
08 mai 2024
Nombre de lectures
0
EAN13
9791021904699
Langue
Français
Poids de l'ouvrage
2 Mo
Ce fichier est un extrait du livre Danval : Le forçat innocent Michel Soulard & Louis Danval Pour coŶsulter l’ouvrage coŵplet, reŶdez-vous sur : http://www.editions-humanis.com/_979-10-219-0469-9.php
© à 2024 – Éôŝ ûàŝ – ûç Débôé
ïSBN éŝôŝ ûqûéŝ : 979-10-219-0469-9 ïSBN éŝô é : 979-10-219-0468-2
Tôûŝ ôŝ ŝéŝ – Réôûçô éé ŝàŝ àûôŝàô é ’éû é é ’àûéû.
ïàgé é çôûéûé :Représentation imaginaire de Louis Danva sur sa propriété de Bourai— Péûé ûqûé é Bôŝ.
Mçé Sôûà
DààU ôÇà ôçé
Pôàinôûŝ Dàà,L’afaire Danva devant ’opinion pubique, Vgô Èéŝ, Pàŝ, 1905.
ïntroductîon
é ààçé Gbé ôûŝ Môéôy-Dàà (1845–1924) ŝ’éŝ ŝ-g û-êé à ŝô éûÈé ô é ŝô éûÈé ô : ôûŝ L Dàà. ï à ’ôbjé ’û gà ôbé ’àçéŝ é éŝŝé é à-çûÈéé â ôŝ àéŝ é ŝà é : ôû ŝô ôçÈŝ é ŝà çôààô, é 1878 ; ôû ŝô éôû é Fàçé, àÈŝ g-qûàé àŝ àû bàgé çàôé, é 1902 ; ôû à éçôàŝŝàçé é ŝô ôçéçé, é 1923. Séŝ ôéŝ ô ûbŝ éû àÈŝ ŝô éôû é Nôûéé-Càôé, ŝôûŝ é é « é 1 ôÇà ôçé ». E 2024, ééûé ôç, ŝ ô àjôûé éŝ ôçûéŝ é ’àŝàô éàé, û çôûŝ ôà qû éé é éàçé à é û àéûéû ààçé. C’éŝ é bû é çé é.
ôŝqûé Dàà éŝ ééû û bàgé, é 1902, à ôû, àŝ ’çûé é ŝéŝ àéûéŝ, û ôyé é ŝ’àŝŝûé qûéqûéŝ éŝŝôûçéŝ. O é ŝà àéç çéûé qûééŝ ççôŝàçéŝ ’ô àé â çôŝ é ûbé ŝéŝ ôéŝ 2 é éûéô àŝ à éûé bébôààéLa Vie Popuaire.
1
2
Pôû é ô ôÇà, ô é éqûé. Cé ô éŝ éôy Èŝ é çq çéŝ ôŝ ; «àŝ-ô » çôé éô çé ŝôàé- ôççûéçéŝ ; « çôà », ô ôŝ çôô, qûàé çéŝ éô ; « éû », ŝôàé- éô (« çôéû », ) ; « égû », éé éô ; « bàgà » û éû ôŝ é éé ; « gàé », éû, é « çôûé » àŝ é ŝéŝ ’éŝébé éŝ çôàŝ, ûé (é ô « gàé-çôûé », ŝûéà, ààà qûàé-gŝ ôŝ). é ô « bà » éŝ éôy ûé ôŝ àŝ qûé « ô », « é », « ôŝç », « ôŝàçŝ » ŝô àbŝéŝ û ôçàbûàé é Le orçat innocent.
La Vie Popuaire(àûé ’àbô éûŝ é 27 é 1880, ŝôûŝ çé êé é é çôéÉdition hebdomadaire du Petit Parisien, àŝ ûé éŝô é 16 àgéŝ é jâ àŝ ’éŝ é çé qû’éé ŝéà éçôé é 1903) à ûé éûé gé à Jôŝé-AÈé Fàyà (1866–1935), Iŝ é (Jéà-FàÇôŝ) AÈé Fàyà (1836–1896) é çôûàéû – àŝ é êé éŝ é ûgàŝàô é à àûé é é à ŝçéçé – é ’œûé ’éû é ŝô Èé. SéôLa Caricature, 24 jàé 1903 (. 31), é éçéû éLa Vie Popuaire, (J-A. Fàyà) « qû çôàŝŝà Dàà ôû û é, û ôôŝà – é Dàà àççéà – é û ôû ôûéŝ gàéŝ éŝ çôôéŝ é ŝô jôûà ». Pà àéûŝ ’àçé éLa Caricatureà ûé ŝéàô éôûŝàŝé é à éûé qû ’à é ôûàé qûé ŝô bàŝ é qû éŝ ûûéûŝé é éçyçôqûé. Déûŝ ôŝ ôŝ qû’éé à çàg é ôà é é qûà, éé éŝ àŝŝé é 20 000 â 60 000 àgéŝ. Màŝ çôé ’àjôûé qûé Fàyà éŝ àûŝŝ ôàé éLa Caricature, éûŝ 1897. Aôû Gàô, qû çà àŝLa Vie popuaireé ’àûéŝ jôûàû, à Èŝ ôbàbéé ŝé ’éàé é ûŝ éçôé ’àçéû àŝ ’ô éŝ ôéŝ é Dàà (ôinra).
ïntroductîon
5
3 Cé ’éŝ àŝ ŝô « ŝàûéû » é ôéçéû Jàçqûéŝ Dû qû ’à ôé éŝ çé çô ; àû çôàé êé, ŝébé qûé é jôûàŝé à éôç â ’é-ôÇà é é gêé é àŝà ààé ŝéŝ ôéŝ ô Ô, ç’éŝ-â-é àà à ûbçàô é ŝô é,Chez es orçats.
é çô û éûéô à éŝ â Dàà ’ôbé, béàûçôû ûŝ àé-é qûé é ’àûà à à ôûçô ’û é, éŝ éŝŝôûçéŝ IàçÈéŝ ô àà béŝô ôû à ŝûbŝŝàçé é ŝà àé. é éûéô à àôŝ 4 ày â à gé .
3
4
6
DHur, Jàçqûéŝ, ŝéûôyé é Fàçŝ é ô (1865– 1929), jôûàŝé, ôé-çé àŝ à éŝé é Dàà. ï à ŝ, é 1899–1900, à éŝé û Èé é Zôà é à qûé ô àŝ û ôçÈŝ ôù ŝébé qû’ô à ôûû ŝçé é Iŝ é àççûŝà, â ô, é ô, é Èé ç (ô é é é J. Dû,Le père d’Émie Zoa, Sôç éŝ Géŝ é ééŝ, Pàŝ, 1899). Dôçé çéé çàôé à àû â J. Dû ’à û gà çà ô à àô – àû bû é ’àfàé Déyûŝ, û ôŝ – à ôŝô « éyû-Jàçqûéŝ Dû àŝ ŝàé ». ï à, ŝû ŝà ôé éàé, é 1901, éôy é Le Journal13 àôÛ 1903. Nôûéé-Càôé, àLe Journa, ôû ûé éqûêé ŝû é bàgé. ï à œû ôû à ŝô é ôçÈŝ é ûŝéûŝ çôàŝ, Dàà é éé, CàÈŝ (é Càôé àûŝŝ) é qûéqûéŝ àûéŝ àŝ ’àûéŝ çôééŝ (ôzéà, Béé-Màô…). Déû éŝ àçôé ŝô ôyàgé é Nôûéé-Càôé :Chez es orçats(bàé ûéŝéé, Pàŝ, [1905]) éVisions de bagne(Fééçz é Iŝ, Pàŝ, 1925). AÈŝ ŝô éôû é Nôûéé-Càôé, à éôŝ à é éûé çôôàbé éŝ bàgàŝ (1908) àŝ éŝ àçéŝ àûqûéŝ Dàà ô ’à àŝ û ŝôûŝçé. Vô Màûçé àé,Les Hommes du jour, 132, 30 jûé 1910, Pàŝ. Màŝ é êé éŝ, Jàçqûéŝ Dû à ôç, é 1910 â à I é ŝà é, éŝ ôéûŝ û bàgé àé (Les Bagnes miitaires, bàé ôûàé, Pàŝ, 1925). Sà çàÈé à àqûé â à ôŝ à ŝéŝ ôyàgéŝ é jôûàŝé gôbé-ôé é à à ôçàô ’jûŝçéŝ ôû ’ôéŝŝôŝ : éŝé éŝ géŝ é àŝô ; çààgé é àéû éŝ ûŝ é à Gûéé ; ŝé é ôŝô çôé à ô éŝ ôyéŝ éç. Déçéû û jôûàL’Évei, à ôàéû é jôûàŝéŝ. Pà àéûŝ, Jàçqûéŝ Dû à qû àŝ ûŝéûŝ àfàéŝ jûçàéŝ. EI, à éŝŝày, ûŝéûŝ ôŝ é ŝàŝ ŝûççÈŝ, é ŝ’égàgé é ôqûé, çé qû û à àû qûéqûéŝ ôqûéŝ. « C’à û éŝ àé, ôûgûéû é çéàééŝqûé »Paris-Soir, 30 çébé 1929.
Aûçûé ôàô ŝôbé â çé jôû é çŝé à ŝôé qû ôûà êé éŝé ôû ’çûé é ôéŝ. Aûôû é ’àé 1900, ’ààçŝé Mçé Zàçô, û éŝ àéŝ û géé ô é éé ŝûççÈŝ à , é 1899,Le chevaier de a Barre, àû àŝLe Journa du peupe, à ày û àç à gé (Vôûçé Rôûé, « Mçé Zàçô, é ’ààçŝé àû ôà-éûéô », ŝé û CïMZ,:// çézéàçô.çô/é./çé-zéàçô-é-ààçŝé-àû-ôà-éû-éô/).E 1 àç é 1900 ŝéà ’qûàé é 2,37 éûôŝ é 2006 (« Dé à àéû éŝ çôŝéŝ àŝ é éŝ », Jéà Môàgé, àçé é gé). Màŝ Dàà ôûà ŝàŝ ôûé êé ày jûŝqû’â ôŝ ôŝ é, é ôûé, çôé ô à é ô, ’à àŝ é ŝéû â êé û ôû çé éûéô.
ïntroductîon
à éûé çôŝé,La Vie popuaire, ŝà, àéç ûé bôé çôôgàé, éû çbéŝ çàéŝ : éŝ Èééŝ ŝéçàçûàéŝ é ’àçûà é éŝ 5 ôàŝ-éûéôŝ . O é éû,a priori, àŝŝé ôéŝ é ôà-éûéô. Dàà û-6 êé, àŝ ŝà àgé ’ôûçô , ç qû’ à ô «àéç ûé ŝçûûéûŝé éàçûé, éŝ béŝ àéŝ é [ŝà] é» é éŝ àôçéŝ ûbçàéŝ éŝ f-éŝ jôûàû, àçûÈéé çééŝ, éŝ, éLa Vie popuaireéé-êé, ŝôûgé à ŝçé àûéç éŝ ôéŝ : «C’éŝ û ôà çû, û ôà àŝ éqûé ’àgàô ’éé ôû é, ôù ôû éŝ ’ééŝŝô é à à ûŝ ŝçÈé é à ûŝ ŝàŝŝŝàé.» S Dàà, àû bû é çéé àéûé é éû-éôŝé, à û àô ’éô é ŝ’é é â ûé ààô çôŝçéçéûŝé é ŝéŝ 7 ŝàéûéŝ, ôçé éŝ é éçôàé qûé ŝô ç à àûéé ôàç . Cé «ààgéé» égéàbé éqûé éû-êé qûé éŝ ôéŝ é Dàà, qû ’ô àŝ , çôé û, éŝ é û é, ŝôé ôbŝ àŝ ’ôûb.
.
5
6 7
Aôçé àûé àŝLe JournaéLe Radicaû 21 jàé 1903, éLe Rappeû 23 jàé.
La Vie popuaireû 20 jàé 1903, qû ŝéé à éÈé àŝô éŝ ôéŝ, çôé ŝézé àgéŝ çôé ôûŝ éŝ àûéŝ ééàéŝ é çéé ûbçàô b-ébô-ààé. Tôŝ àgéŝ éô ŝô çôŝàçéŝ â à ûbç é â é çôûŝ àçéŝ é « éé » (éŝŝŝ ûôŝqûéŝ é éŝ çŝ çôqûéŝ). é éŝé éŝ ààg à ô â éû Èŝ éé àçûà/çûûé gàé (à égé àŝ éŝ àyŝ é éû àgéŝ é ôôŝ :Casque d’or; Açàŝ àû; ôûbéŝ àû Màôç é é Màçôé Péŝ ; « ôû à û ôûŝ ») é œûéŝ é éûéô (Vingt-cinq ans de bagneé Dàà ;À orce d’aimeré ô Sàzé ;La avorite’Aû BéÈé). À çéŝ œûéŝ éŝ, ŝ’àjôûéLa chèvre de M. Seguinéà éŝLettres de mon mouin(1866) ’Aôŝé Dàûé ô ’œûé çôÈé à é çéz Fàyà.
Céé àgé éû êé ûé,inra, àû bû é à àŝçô éŝ ôéŝ é Dàà.
Qûà çéŝ ààôŝ ŝô ééŝ, ééŝ ŝéô ŝgàéŝ é ôéŝ.
ïntroductîon
7
Pôûà, êé àû àŝ çûŝ é àû ççôŝàçéŝ éàçéŝ, é ç é ’é-çôà àûà, ŝàŝ û ôûé, ééû ’àéô é ŝéŝ çôéô-8 àŝ é, ûŝ éçôé, à Ôé .
8
8
ï ŝé ôûé qûé éŝ àûŝçŝ ŝ é éû çôàŝ ŝô (é 2024) jûŝé ûbŝ ôû ŝû é ô é ’êé : ’ûé àMes Mémoires : cinquante-quatre ans de bagne à + Nouméa, Nouvee-Caédonie, à Ràôû Téé ,circa1940 é ’àûé à û ç ŝû û çàé é çôé é 162 àgéŝ, ŝàŝ ô ’àûéû (àŝ qûé ôûŝ àôŝ éçôû ++ çôé à ûçé Jôŝŝéé é àôà ŝûŝŝé), ŝàŝ é é àçé,circa1926. Céŝ éû œûéŝ ŝô çôŝééŝ ’ûé é ’àûé àŝ ûé çôéçô àçûÈé. Céŝ éû àûéûŝ àçôé àéç I, â éû ’éçéôŝ Èŝ, êé ŝ ôû é éé, ç’éŝ àéç ûé ŝyàé Içéé, éŝ Èééŝ éŝ qû’ŝ ô çûŝ é àéç éŝ ôŝ éàçŝ éŝ çôàŝ é éŝôéŝ é ’àŝàô éàé. + TeLLîer, Ràôû Jôŝé FàÇôŝ, àçûé 13204, é 19 çébé 1862, â Éàç (ïé-é-Vàé), à, çbààé. Côà, é 1881, â qûààé àŝ é ààû ôçŝ ôû àŝô é ŝôûŝàçô àûûéûŝé, àé é Nôûéé-Càôé ŝû à Èé Loire(47 çôô), é 26 àŝ 1882. ï ŝûb é ôbéûŝéŝ çôààôŝ, à ûà ôû àŝô é ’ûé ’ééŝ – çôààô â ô çôûé é çq àŝ é çûŝô çéûàé – ôû ôé é à ŝû û ŝûéà. ï ôbé, àÈŝ à éŝé û éŝé é ŝà Èé Èé éé éŝ ààû ôçŝ, à bàô àéç àŝéé â ŝéçé (4 1 ), é 18 jû 1935. CAOM 1690. Téé éŝ ’àûéû ’û ç ’àûà ûŝ ôà qû’ à çû éŝqûé ôûéŝ éŝ ŝûàôŝ qûé ôûà çôàé û bàgà é Nôûéé-Càôé. ++ JosseveL, Aûgûŝé ûçé, àçûé 21235, â GéÈé, é 22 ôçôbé 1871. AÈŝ ûé éàçé ûbûéé é éû àŝ é àŝô é çôéçô, ŝ’égàgé ûé éÈé ôŝ, éà ŝû ŝô ágé, àŝ à gô àgÈé. Dé éôû àŝ ŝà àé àÈŝ çq àŝ, ûé é gûÈé é ŝŝé é çôû â ŝ’égàgé â ôûéàû àŝ à Èé gô. Côà é 18 jûé 1895, â àŝ é ààû ôçŝ, à é 2 çôŝé é gûéé ’Oà, ôû éàé é ô é ôûàgé ééŝ û ŝûéû, àé àŝ à Èé çôôé à àCaédonie(74 çôô), é 3 à 1896. ï ŝûb é ôbéûŝéŝ ééŝ é ûŝŝ â ŝ’àé é hô é 1905. ï éŝ àê â Càé, é 22 jàé 1913 é éôy é Nôûéé-Càôé. Dé éôû â Nôûà é 29 ôébé 1913, éŝ çôà Èé Èé â û à é ààû ôçŝ. b (4 1 ) é 16 à 1914, ŝ’àé â ôûéàû é éŝ àê â Pàŝ é 27 é 1915, ŝôûŝ é ô ’éû ’Abé Màŝŝô. Ebàqû ôû à Nôûéé-Càôé ŝû ’E Kantara, â Màŝéé, é ôébé 1915, ŝ’àé û àé, é 7 jàé 1916, â ’éŝçàé é Mébôûé. à ôçé àûŝàéé ’àêé é ’çàçÈé, é 23 ŝéébé 1917, àŝ àÈŝ jûgéé, éŝ éŝ é bé. Eçôé ŝé é Aûŝàé é jûé 1918, éŝ àê â Pàŝ, é 29 jû 1922 é éôy, ŝû éLouqsor, â Nôûà ôù bàqûé é 14 à 1923. Côà â -û ôŝ é ààû ôçŝ é 27 jû 1923, éŝ b é 29 çébé ŝûà. à Côû ’àé é Nôûà û àççôé ŝà àbàô jûçàé é 9 à 1926. ï égàgé à Sûŝŝé ôù Èé ûé é é çééàû*. ï çÈé â àûŝàé é 1942. CAOM 1482. ï éŝé béàûçôû é zôéŝ ’ôbé àŝ çéé é ôûééé : à--, çôé çéàŝ é éé, çôbàû àû Dààééŝ ôû àŝ éŝ Fàéŝ ôŝ é à PéÈé Gûéé ? A--, â Càé ôû àû éôŝ, ô ûé àé é éû ôŝ éàŝ ? Qû’à-- à éé ŝà àbàô é 1926 é ŝà ô ? ï éŝé qûé ŝô ç àçé, ç ûà ŝà éÈé ôé é Càôé, éŝ û ôgàgé ôà ŝû é bàgé. * Vô éqûé.
ïntroductîon
Le Journa23 jàé 1903.
Cééà ûŝéûŝ àŝôŝ éûé éqûé qûé Dàà à àé â çôŝ çéé éŝô àééé àbqûé é ŝà é é bàgà. é éç-ôà éLa Vie Popuaireàéà à ààô ’Èééŝ ôéŝ â àé bé ’àgàô. À çé é, é ç é à àéŝé àé é Fàçé é Nôûéé-Càôé éé ôûŝ éŝ ôçŝ é à àûé û bàgé : àqûé ŝààô éé û Iŝ çôà é ŝà Èé ; àŝô éûŝ é bàéàû ; bàgàéŝ ; éêé ; éqû ôéû… E, àŝ à ŝûé é ’œûé, ô é çôé àŝ éŝ ûéŝ ŝôéŝ é çôàŝ àŝ éŝqûééŝ àbôé àŝôŝ, çôûŝ ôûŝ, ôéçéŝ ôûéŝ qû é ŝé àôé â àûçû à éô. Dé êé é çé qû çôçéé é ôé kààk, ç é ŝûàçé, ’àûéû é àqûé àŝ ’àéé ’àgé û ŝàûàgé çûé (çàé àŝ ’ôûŝé ’û çôà) é çéé, ûŝ çbé, éŝ à, û bô ŝàûàgé (çàé àŝ é ŝôçé, « ébôûéû gÈé » qû ’à gû é ŝà bô-çé)… é géé û ôà-éûéô é ôûà qû’àéé â çéŝ éŝ. à ô û çôéçé çôàà qûé ŝô éééû é ŝûŝéŝé ôû çéŝ ûb-çàôŝ àôçéŝ (ôûŝ éŝ à é éé). ï é àà àŝ çéô é ûbç, qûé â àjôûé, ôIé, éé… E ôû Dàà, ûŝ ’ŝôé à ôgûé, ûŝ ôbéà ’àgé ŝ ôû ôf ûé é çéé â ŝà àé. éŝ àààgéŝ àé ô éŝ é à éàô ô gàé, é ŝé àŝŝé àé â çéŝ çŝ çôéôéŝ é àçéŝ.
Dàà à-- ç û-êé ŝéŝ ôéŝ, ŝû àçé, é Nôûéé-Càôé ? C’éŝ çé qû’ àié. Màŝ ô ’é à àŝ à éûé, êé ŝ’ à, 9 àŝ ŝà çôéŝôàçé, à ôé é qûàŝ àéŝ . E Ié, â à éçûé é ŝô éé, ô ôûé qû’ é ŝô ’àûéû, é ûŝ éçôé, Iàéé ô é é çô àŝ. à çôéôà éé à çû é ààô é çé à ’éŝ â àûçû ôé àéŝé. Dé ûŝ, éŝ àŝ ééŝ é ’éŝéçé û ààçé ô ôççûŝ : éŝ ôéŝ é ŝé ô é ŝà é ààé é é ŝéŝ àçŝ àû bàgé àà ŝô éô ’àé-ààçé. E ŝûôû,
9
’àûéû éŝ ôéŝ àié : « J’é ôIàŝ ôû gé çéŝ ôéŝ ŝû û çàé çàô qûé j’àŝ àéû â é ôçûé. C’éŝ çé jôûà ç àû jôû é jôû qû ’à éŝ é é é ôéé éŝ çéŝ é éŝ àéŝ qû IÈé éà éŝ yéû, àû éû é à ŝéŝŝé û bàgé. » (Càé 17). Màŝ çŝé, éŝ àéŝ ôàôŝ é éŝ é êé éŝ ôàôŝ é éû é ôé àŝ àû éçéû é ŝéé ’ûé àçûà éé à à é çûé.
ïntroductîon
9
